ژاستوف (Жостовская роспись) ژاستوف از سبكهاي فولكوريك نقاشي روي صنايع دستي روسي است كه در واقع هنر نقاشي كشيدن بر روي صفحات و ظروف فلزي ميباشد. در سبک ژاستوف ابتدا سطح نقاشي را با برگهاي تازهي تنباكو اندوده ميكنند تا سطحي صاف ايجاد شود سپس بر روي آن روغن يا نفت ميزنند. نقاشي با يك برش بسيار نرم و رنگ روغن بسيار رقيق كشيده ميشود. طرح و نقش اصلي در سبك ژاستوف معمولاً گلهاي وحشي و باغي است كه در نوع خود طرحي ساده و زيبا محسوب ميشود. اين سبك نقاشي بيشتر بر روي ظروف و سينيهاي فلزي پياده ميشود و لبههاي سيني معمولاً با حاشيهي نازك طلايي به نام "اوبوركا "(uborka) تزئين ميشود. پس از كامل شدن طرح، روي نقاشي مجدداً با مواد روغني مخصوص لاك ميشود و با شيوههاي خاصي جلا داده ميشود. اين هنر گرچه بسيار كهن است اما هنوز هم در روستاي ژاستوف ( روستايي در اوبلاست مسكو در كشور روسيه) وجود دارد. اين سبك هنري در قرن نوزدهم به وجود آمده است و گفته مي شود كه متاثر از طراحيهاي گل بر روي صنايع دستي فلزي در آن زمان است. توسعهي اين سبك نقاشي را نيز با سبكها و تكنيكهاي نقاشي پورسلين (نقاشي بر روي ظروف چيني) و مينا كاري و لعاب كاري مرتبط ميدانند زيرا در زمان ظهور و توسعهي ژاستوف، در كارخانههايي كه در حومهي مسكو قرار داشتند، اين تكنيكها مورد استفاده بود. همچنين نقشهاي سبك ژاستوف شباهت زيادي به نقوش گلهاي چاپ شده بر روي پارچههاي كتانِ كارخانهي "ايوانو" كه در آن زمان بسيار مشهور بود، دارد. اين سبك هنريِ نقاشيِ صنايع دستي در اواخر قرن نوزدهم و اوايل قرن بيستم به تدريج كم و فراموش شد اما در دوره¬ي اتحاديه جماهير شوروي با همكاري چند كمپاني كه سينيهاي فلزي توليد ميكردند، مجدداً رايج شد. اين كارخانهها كه هنوز هم ظروف فلزي و صنايع دستي با طرح هاي ژاستوف توليد ميكنند، امروزه با نام . در روسيه شناخته شده اند. ظروف و سيني هاي فلزي كه روي آن ها ژاستوف انجام شده است ميتوانند سوغات بسيار خوبي از روسيه باشند. سبک مینیاتور فدوسکین (федоскинская миниатюра) فدوسکین یک سبک نقاشی مینیاتور(1) و از سبکهای نقاشی سنتی روسی میباشد. سبک فدوسکین در واقع نقاشی لاک الکلی(2) بر روی نوعی کاغذ به نام Papier-mâché (۳) است. این سبک از روی روستایی قدیمی به نام فدوسکین در نزدیکی شهر مسکو در کشور روسیه نام گذاری شده است که در واقع مرکز اصلی شکلگیری و رشد این هنر است. این سبک از اوایل قرن هجدهم مورد شناخت و استقبال قرار گرفت و شکل معاصر آن نیز هنوز ویژگیهای معمول هنر فولکوریک روسی را حفظ کرده است. استفاده از رنگ و روغن که به طور معمول در لایههای مختلف نقاشیهای فدوسکین اعمال میشود، همچنین استفاده از صدف، ورق طلا یا نقره خالص در زیر بخشهای پس زمینه برای ایجاد درخشش و تلالو نقرهای در نقاشی از ویژگیهای بارز این سبک است. با این سبک داخل و خارج جعبههای بسیاری به شکل لاک لاک پشت، بافت چوب درختان گوناگون و شطرنجی؛ طراحی و رنگامیزی میشود. نقشهای رایج کشیده شده با سبک فدوسکین سماور و انواع وسایل صرف چای و صحنههای زندگی روستایی روسی است. هنر فدوسکین در نیمهی دوم قرن نوزدهم افول کرد. تا آن زمان هنرمندانی که در زمینه نقاشی تمثال تخصص داشتند؛ در زمینه نقاشی به سبک فدوسکین فعالیت داشتند و صنعتگران و کارخانهها به تولید و تجارت محصولات هنری تولید شده به این سبک میپرداختند. گرودتسكي (Городецкая роспись) گرودتسكي یکی از سبکهای هنری فولکوریک نقاشی صنایع دستی در روسیه، و یک پدیده هنری به اصطلاح ساده و بیتکلف است. سبک گرودتسكي از دُشکیهای(4) حکاکی شدهای برخاسته است که در روستاهای حوالی شهر گرودتسكي در نزدیکی استان نیژنی نووگورود روسیه تولید میشدند. هنرمندان این سبک در ابتدا از آن برای تزئین دشکیها استفاده میکردند و در اواسط قرن نوزدهم این سبک به تدریج گسترش یافت. نقشهایی که با این سبک کشیده میشوند معمولاً صحنههای خوشحالی، جشنهای قومی، نوشیدن چای، سوارکاری و عکسهای تزئیناتی از پرندگان و حیوانات (خروس، اسب، شیر، پلنگ، و غیره) و نقشهای گل است. امروزه نیز صنعتگران و هنرمندان این سبک در آثار خود از تصاویر و نقشهای مشابه به همین موارد استفاده میکنند و این سبک نقاشی بیشتر برای تزئین پانلها، جعبهها، تابوتها، وسایل آشپزخانه مانند نمکدان و سطل نان، وسایل و اسباب بازیهای کودکان؛ از جمله گهوارههای کودک که به شکل اسب هستند ، کاربرد دارد. کارخانه "نقاشی گرودتسكي" که از سال ۱۹۶۵ تاسیس شده است یک کارگاه تجربی مجهز به ابزار لازم دارد و در آنجا نقشهای جدید این سبک هنوز هم طراحی و تولید میشوند و با حفظ ویژگیهای هنری این سبک که متعلق به قرن نوزدهم میلادی است، موجب توسعه و پیشرفت این شیوه نقاشی هنری میشود. خولوی (Холуй) خولوی یک سبک نقاشی مینیاتور برای صنایع دستی سنتی روسی است که روی Papier-mâché وارنیش شده (لاک الکل زده شده) کشیده می شود. این شکل از هنر نقاشی لاک الکلی روسی منحصراً توسط دانشجویان مدرسه خولوی، که موسسه ای محلی در منطقه ایوانووا یا ایوانوف (یکی از واحدهای فدرالی کشور روسیه) است، تولید شده است. مدرسه تمثال نگاری خولوی در سال ۱۸۸۳ تاسیس شد. در این مدرسه تمثال نگاری که از قرن شانزدهم در روسیه رایج شده بود انجام می شد تا این که پس از انقلاب روسیه کارگاه های تمثال نگاری بسته شدند و تا سال ۱۹۴۳ طول کشید تا گروهی از هنرمندان انجمنی تشکیل دادند و مجدداً مدرسه را افتتاح کردند. موضوعات و نقش های کشیده شده در سبک خولوی از تصاویر افسانه های روسیی مانند ملکه برفی تا شهرها متفاوت است. مستیورسكي (Мстёрская миниатюра) مستیورسكي یک سبک نقاشی مینیاتور برای صنایع دستی سنتی روسی است که روی Papier-mâché وارنیش شده (لاک الکل زده شده) کشیده میشود. سبک نقاشی مینیاتور مستیوراسكي اوایل قرن بیستم بر اساس هنر آیکون نگاری سنتی در مستیوراسكي در اوبلاست ولادیمیر مدرن پدیدار شد. در سال ۱۹۲۳، نقاشان اين سبك یک انجمن به نام نقاشی عامیانه روسی باستان (Древнерусская народная живопись) تشکیل دادند که در سال ۱۹۳۱ به هنر پرولتری (Пролетарское искусство) تغییر نام دادند. در سال ۱۹۶۰ این انجمن به یک کارخانه تبدیل شد. سبک نقاشی مینیاتور مستیورسكي معمولا نشان دهنده کاراکترهای واقعی زندگی ، فرهنگ عامه، و آثار ادبی و تاریخی است. گرما و لطافت رنگ، عمق منظرههای زمینه (اغلب با زمینه آبی در پشت)، اندازه کوچک و وجود پیکرههای انسانی، و ظرافت نقش حاشیه به رنگ طلایی؛ از ویژگیهای بارز این سبک است. پالخ (Палехская миниатюра) پالخ یک سبک نقاشی مینیاتور روی صنایع دستی سنتی روسی است که روی موادی مثل Papier-mâché وارنیش شده (لاک الکل زده شده) کشیده میشود. این سبک ابتدا در سال ۱۹۲۳ در روستایی به نام پالخ در منطقه ایوانووا پدیدار شد و بر پایهی سنت غنی تمثال نگاری روسی شکل گرفته است. این سبک نقاشی مینیاتور و صنایع دستی، در طول توسعه آن نامهای مختلفی مانند نقاشی باستانی داشته است. بسیاری از مراحل روش کشیدن نقاشی به سبک پالخ از روش فدوسکیني اقتباس شده است. سبک نقاشی مینیاتور پالخ معمولاً شخصیتهایی از زندگی واقعی، آثار ادبی، افسانهها و آهنگها را نشان میدهد. در این سبک نقاشیها با رنگ روشن بر روی پس زمینه سیاه رنگ کشیده میشوند و برای طراحی ظریف و صاف خود و فراوانی سایههای طلاییشان شناخته شدهاند. سحر و جادو شاعرانه شخصیتهای نقاشیهای کشیده شده به سبک پالخ تزئینات و مناظر و نسبت جزئیات در این نقاشیها به هنر تمثال نگاری سنتی روسی شباهت دارد. این نقاشیهای مینیاتور معمولاً شامل طرحهای پیچیده کشیده شده با آب طلا هستند. در بین چهار روستای روسیه فدوسکینو، خولوی، مستیورا و پالخ که منشا سبکهای نقاشی فولکوریک تقریباً مشابه هستند؛ پالخ مشهورترین است. سبک هنری پالخ امروزه هنوز هم پویا است. کارگاههای تولید نقاشیها و صنایع دستی با این سبک هنوز هم وجود دارند و مدرسه آموزش این سبک نیز در سال ۱۹۳۵ افتتاح شد. آثار خلق شده با این سبک هنری نیز در بسیاری از موزههای روسیه و دیگر نقاط جهان به نمایش در آمدهاند و موزه ملی هنر پالخ در روستای پالخ دارای بزرگترین مجموعه نقاشی های مینیاتوری سبک پالخ، متشکل از بیش از دو هزار نسخه از این آثار، میباشد. پانوشت:۱) مینیاتور در اینجا به گونهای از نقاشی اشاره دارد. ۲)لاک الکل مادهای است که رنگهاي متنوعي دارد که از محدودهي بسيار روشن(Platina) تا قهوه-اي تيره (Garnet) امتداد دارد. اين طيف تمام سایههاي قهوهاي، زرد، نارنجي و قرمز را نيز شامل ميشود. ۳) ماده ای مرکب متشکل از تکه های کاغذ یا پارچه به صورت ترکیب شده با موادی مثل چسب یا نشاسته. ۴) دُشکی: ریسمان خامی که زنان ریسند و بر دوک ، مانند بیضي پیچیده شود و آن را دشکی و فرموک خوانند منابع: Zhostovo painting; From Wikipedia, the free encyclopedia http://en.wikipedia.org/wiki/Zhostovo_painting Fedoskino miniature; From Wikipedia, the free encyclopedia http://en.wikipedia.org/wiki/Fedoskino_miniature Gorodets painting; From Wikipedia, the free encyclopedia http://en.wikipedia.org/wiki/Gorodets_painting Kholuy miniature; From Wikipedia, the free encyclopedia http://en.wikipedia.org/wiki/Kholuy_miniature Mstyora miniature; From Wikipedia, the free encyclopedia http://en.wikipedia.org/wiki/Mstyora_miniature Palekh miniature; From Wikipedia, the free encyclopedia http://en.wikipedia.org/wiki/Palekh_miniature نويسنده: مونا بقايي، عضو شوراي فرهنگي ايراس