| ایراس؛ "آندری بیِلی" یکی از تاثیرگذارترین و پیشروترین نویسندگان و شاعران مکتب سمبولیسم و مدرنیسم در روسیه به شمار می آید. بیلی در ۲۶ اکتبر سال ۱۸۸۱ در مسکو –در آپارتمانی که امروزه به موزه تبدیل شده است- چشم به جهان گشود. پدر بیِلی دانشمندی ریاضیدان و مادرش زنی اهل موسیقی بود و آندری کوچک از همان اوان کودکی به واسطه ی آشنایی و رفت و آمد پدرش با روشنفکران و بزرگان آن زمان، در فضایی پویا رشد یافت. بیلی در کتاب «کوتیک لتایف» که زندگینامه ی خودنوشت وی می باشد، راوی سرگذشت پسرکی خردسال از بدو تولد تا ۵ سالگی است که به نوعی در آن جا تمام کم و خردهای کودکی خودش را روایت می کند. بیِلی این کتاب را با آوردن بخشی از رمانِ «جنگ و صلح» چنین آغاز می کند؛ آن جا که ناتاشا قهرمان جنگ و صلح با خود چنین می گوید: "وقتی به یاد می آوری، به یاد می آوری، همه چیز را به یاد می آوری، به یاد می آوری که وقتی به دنیا نیامده بودی وضع از چه قرار بوده است." و این چنین بیلیِ نویسنده از زبان کوتیای کوچک و با این باور که خاطره به عنوان چیزی ذاتی و مستقل از جسم است که پیش از تولد نیز وجود داشته، شروع به بازگویی تصاویر مبهم و ادراکات حسی اش از بدو تولد می کند. کم کم به این دنیای کودکانه، اطرافیانش پا می گذارند، صحنه های اختلافات پدر و مادر و ضربه هایی که کودک را با هریک از این صحنه ها در خود فرو می برند، یکی پس از دیگری تصویر می شوند. بیلی با چیره دستی، فضایی کودکانه را روایت می کند که مملو از هراس و کنجکاوی های دوران کودکی اش است. در سال ۱۸۹۹ بیِلی با وجود همه تاثیراتی که از مادر در فضای موسیقی و هنر گرفت، پا به جای پای پدر گذاشت و وارد دانشکده ریاضی و فیزیک دانشگاه مسکو شد. دوران سخت مطالعه برای بیِلی جوان آغاز می شود. وی از همان دوران دانشجویی و آشنایی با سمبلیست های قدیمی، تلاش داشت تا روحیات هنری و صوفیانه اش را با دیدگاه های پوزیتیویستی و شوقش به علومِ دقیق پیوند بزند. بیِلی در تمام دوران دانشجویی اش در کنار این که بر روی علوم طبیعی و تئوری های داروین کار می کرد، پیگیرانه بحث های ادبی و هنری آن زمان را دنبال می کرد و حتی یک شماره از مجله «جهان هنر» را از دست نمی داد. سرانجام در سال ۱۹۰۱ آندره بیلِی ظهور می یابد و سمفونی های بیِلی یکی پس از دیگری منتشر می شوند. این سمفونی ها تصنیفات غریبی اند بین شعر و نثر. سطرهایی با وزن های کاملا مشخص که تکه به تکه ناگهان قافیه پیدا می کنند. بیِلی بین سال های ۱۹۰۲ تا ۱۹۰۸ در مجموع چهار کتاب به نام های «سمفونی اول»، «سمفونی دوم» و ... منتشر کرد. سمفونی های بیِلی در واقع هجومِ وهم و خیال های نویسنده اند در گره خوردگی شان با واقعیت و تجربه. در این سمفونی ها آدم ها، مکان ها و اشیا در پس زمینه هایی موهوم و پیچیده اما لبریز از معانی توصیف می شوند. دوره اول برای بیِلی، دوره ی سمفونی و تلاش برای تثبیت پایه های سمبولیسم و دوره ی دوم، دوره رمان ها بود.در سال ۱۹۰۳ آندری جوان برای پیگیری دغدغه های ادبی اش وارد محفل ادبی «آرگاناوات» شد. نامه نگاری های بیِلی با "الکساندر بلوک" شاعر بزرگ روسیه از همان سال ها آغاز شد که بعدها به دوستی و رابطه نزدیکی میان آن دو بدل شد. این دوستی برای بیِلی خاطرات غمباری را رقم زد. بیِلی طی دوستی های نزدیکش با بلوک و رفت و آمد به خانه وی، عاشق و شیفته ی "لوبف مندلیووا" همسر بلوک شد. لوبف دخترِ مندلیف شمیدان بزرگ روسی و «زیبا بانوی» اشعار همسرش بود. علاقه به لوبف در سراسر زندگی بیِلی از بین نرفت و در بهار ۱۹۰۶ این رابطه مثلثی (بلوک-همسرش-بیِلی) به تنش های شدیدی میان دو شاعر ختم شد. بلوک با وجود علاقه شدیدش به لوبف و اختصاص اولین کتاب شعرش با نام «شعرهایی برای زنی زیبا روی» به همسرش، از رابطه با زن های دیگر که به نوعی برایش سرگرمی بودند، دوری نمی کرد. با همه این لوبف از پذیرش عشق بیِلی امتناع کرد و این امتناع بیِلی را به مرز جنون کشاند و در حالی که با مشکلات روحی و سرخوردگی هایش دست و پنجه نرم می کرد، روسیه را ترک کرد. بیِلی در این دوران اشعار «نکراسف» را پناهی برای سرخوردگی هایش یافت و مجموعه شعری تحت تاثیری فضای شعری نکراسف در این دوران با نام «خاکستر» (۱۹۰۹) سرود. خود بیِلی می گوید کتاب خاکستر، کتاب خودسوزی و مرگ است.(عکس: لوبف همسر بلوک)در همان سال بیِلی کتاب «کبوتر نقره ای» را می نویسد که بنا به گفته ی خود بیِلی، شکلِ عینی شده ی احساس فلج کننده تعقیب بود که در سال های نوشتن این رمان گربیانگیر بیِلی شده بود. بیِلی در جایی از این رمان می گوید: "گیجم نکنید، اندیشه های لعنتی یک عمر من!... از همان نخستین لحظات زندگی ام، ترس حاضر بود... صبر کردم و از دل تاریکی آدم ها پدیدار شدند...صدایی وحشتناک از دور مرا می خواند...صبر کردم، صدا زدم، اما کسی نیامد. وقتی گفتم که در خش خش درختان چه شنیده ام، هیچ کس مرا نفهمید."رمان کبوتر نقره ای، درامِ روسیه در سال های تیره و تار بعد از ۱۹۰۱ نیست بلکه این درام، سلوکِ بیِلی است در «باتلاق ناکامی» بین سال های ۱۹۰۵ تا ۱۹۱۰.بیلی در سال های ۱۹۱۳-۱۹۱۴ به نوشتن مهم ترین اثرش، پتربورگ می پردازد. "ناباکوف" این کتاب را در کنار «اولیس» جیمز جویس و «مسخ» کافکا و «در جستجوی زمان از دست رفته» پروست، یکی از چهار شاهکار بزرگ نثر قرن بیستم محسوب می کند. نگاهی کوتاه و تصادفی به هر قسمت از نثر پتربورگ بیِلی روشن خواهد ساخت که این رمان، به بدیهی ترین معانی، اثری مدرنیستی است. این رمان برخلاف تقریبا تمام رمان های قرن نوزدهم، واجد یک صدایِ روایتگرِ وحدت یافته نیست، بلکه در عوض از طریق پرسش ها، چرخش ها و مونتاژ سریع و مستمر بسط می یابد. "ماندلشتایم" در عیب جویی هایش از بیلی فقط پتربورگ را کنار گذاشت و گفت که سمفونی ها و «یادداشت های یک آدم غریبِ» بیِلی ممکن است تصنعی و دروغی باشند اما نوشته ی هیچ نویسنده روسی در زنده کردن تلاطم و اضطراب پیش از انقلاب به پای پتربورگ نمی رسد.بیِلی سمبولیسم بود و سمبولیسم طرفدار بدبینی و انحطاط نبود، همانطور که جنبه های بیرونی و صوریِ هنر را برتر از از جنبه های دیگرش نمی نشاند. بیِلی بارها و بارها تاکید کرد که سمبولیسم یک مکتب هنری نیست، بلکه یک شیوه ی زندگی است. خود وی در جزوه ای با عنوان «چرا سمبولیست شدم؟» که پس از مرگش منتشر شد، نوشت که هرگز سمبولیست «نشد»، بلکه سمبولیست به دنیا آمده بود. وی تاکید می کند که وقتی یک اثر سمبولیستی به نظر غیرقابل فهم می رسد کافی است شیوه ی درست برخورد با آن نشان داده شود تا آن اثر را آشنا سازد.بیِلی درباره انسان ها نمی نوشت، درباره ی صفات و احساسات انسانی می نوشت و ترتیباتی و تصاویری خلق می کرد که ویژگی اصلی آن ها برداشتن تاکید از محاکات و گذاشتن تاکید بر خیالپردازی، انتزاع، تحلیل و طراحی ناب بود.منابع:نویسندگان روس، خشایار دیهیمی، نشر نی ۱۳۸۳تجربه مدرنیته، مارشال برمن، ترجمه مراد فرهاد پور، طرح نو، چاپ هشتم ۱۳۹۲http://ru.wikipedia.org/wiki/%D۰%۹۰%D۰%BD%D۰%B۴%D۱%۸۰%D۰%B۵%D۰%B۹_%D۰%۹۱%D۰%B۵%D۰%BB%D۱%۸B%D۰%B۹http://www.litra.ru/index.php/composition/get/coid/۰۰۰۴۵۵۰۱۱۸۴۸۶۴۰۲۹۵۰۹/woid/۰۰۰۶۶۹۰۱۱۸۴۷۷۳۰۶۸۴۲۱/http://rvb.ru/belyi/۰۲comm/۰۲symph.htmنویسنده: سمانه برجسته، عضو شورای فرهنگی ایراس؛پایان متن/ |  |
↧
سمفونی های تو در تو، راهی به سوی سمبولیسم روسی
↧