| ایراس؛ روزهای پایانی سال ۲۰۱۳ دو انفجار تروریستی در شهر ولگوگراد روسیه؛ تعطیلات سال نو را در کام مردم این شهر تلخ نمود. در این حوادث ناگوار که در مرکز راه آهن این شهر و یک اتوبوس داخل شهری روی داد ۳۴ نفر کشته و بیش از ۷۰ نفر مجروح شدند. بدین ترتیب از سه ماه گذشته تاکنون سه انفجار از این نوع در ولگوگراد رخ داده و این شهر که به عنوان سمبل مقاومت روسیه در مقابل آلمان نازی شناخته می شود علی رغم آن که با قفقاز شمالی و کانون اصلی تنش ها فاصله زیادی دارد تبدیل به مامن تروریست ها گردید. اهمیت این حوادث از آن جهت افزایش می یابدکه کمتر از ۶ هفته به بازی های زمستانی المپیک سوچی که در چند صد کیلومتری این شهر برگزار می شود فرصت باقی مانده و حکومت روسیه برنامه ریزی طولانی مدت و سرمایه گذاری مالی سنگینی برای ارتقای سطح امنیت و زیرساخت های سوچی نموده تا این مسابقات به بهترین نحو ممکن برگزار و نفوذ و اعتبار بین المللی روسیه ارتقاء یابد.اما چه کسانی حوادث تروریستی در روسیه را رقم می زنند ؟ مدیریت پشت پرده مالی و لجستیکی این حوادث برعهده کدام یک ازدشمنان روسیه است و اهداف آنها چیست؟ واکنش روس ها در قبال این اقدامات چیست؟ آیا روسیه گرفتار دور جدیدی از حوادث تروریستی مشابه دهه ۹۰ و اویل دهه ۲۰۰۰ شده است؟ ارتباط سازمان های جاسوسی مثل سیا و موساد با حوادث تروریستی در روسیه چیست؟ آیا حکومت های پادشاهی جنوب خلیج فارس در این حوادث دخیل هستند؟ ارتباط بحران سوریه با اقدامات تروریستی اخیر چیست؟ چرا شهر ولگوگراد مورد توجه تروریست ها قرار گرفته است؟ پس از دو انفجار انتحاری اخیر در ولگوگراد روسیه و موارد مشابه، این گونه سوالات در رسانه های مختلف جهان و توسط کارشناسان زیادی دائما مورد موشکافی قرار می گیرند و البته این اندازه توجه به رخدادهای تروریستی در روسیه ناشی از آن است که تروریسم در تمام ابعاد آن به معضلی جهانی تبدیل شده و بی تفاوتی نسبت به آن، رشد سرطانی این هیولا را چندبرابر خواهد کرد و امنیت همگان را به خطر خواهد افکند.تاکنون هیچ گروهی مسئولیت انفجارهای انتحاری در ولگوگراد را بر عهده نگرفته و به همین خاطر انگشت اتهام متوجه تروریست های چچنی است که بارها مقامات روس را تهدید به انجام سلسله ای از این اقدامات کرده اند چنانکه دوکو عمراف رهبر نام آشنای تروریست های قفقاز شمالی که مدعی تشکیل خلافت اسلامی در این منطقه است در جولای گذشته در پیام ویدئویی خود که بر روی شبکه جهانی اینترنت قرار گرفته اعلام کرد طرفدارانش نهایت تلاش خود را به عمل خواهند آورد تا مانع از برگزاری بازی های المپیک سوچی شوند.نگاهی به تاریخچه اقدامات تروریستی این گروه نشان می دهد حوادث اخیر نیز می تواند از سوی آنها صورت گرفته باشد. گروه دکو عمراف قبلا مسئولیت اقدام تروریستی سال ۲۰۱۱ در فرودگاه دمودیدوای مسکو که منجر به قتل ۳۶ نفر شده بود؛ بمب گذاری های مترو مسکو در سال ۲۰۱۰ که ۴۰ نفر کشته بر جای گذاشت و همینطور بمب گذاری در قطار سریع السیر نفسکی در سال ۲۰۰۹ که آن هم ۲۸ نفر را به کام مرگ کشاند بر عهده گرفته است. لذا این گروه تروریستی با سابقه مشخص خود و تهدیداتی که علیه منافع روسیه داشته مظنون اصلی این حملات قلمداد می شود.این که چرا شهر ولگوگراد مورد توجه تروریست ها قرار گرفته ناشی از موقعیت جغرافیایی و حمل و نقلی این شهر است که نشان از طراحی بسیار دقیق و سامان مند برای دست یافتن به همان هدفی است که رهبری تروریست ها قبلا قول آن را داده بود. ولگوگراد قطب راه آهن منطقه ای در روسیه به شمار می رود که مسافران از مسکو و سایر بخش های مرکزی روسیه برای مسافرت به سوچی باید از آن بگذرند و علاوه بر این ایستگاه راه آهن این منطقه مسیر ارتباط با قفقاز شمالی نیز تلقی می شود. طبیعی است ایجاد حس ناامنی در حمل و نقل ریلی این شهر مسابقات سوچی را با کمترین هزینه از طرف تروریست ها با چالش جدی مواجه می کند. تروریست ها به خوبی می دانند به خاطر اقدامات و تدابیر فوق العاده ویژه دولت روسیه بر هم زدن امنیت مسابقات المپیک سوچی غیرممکن است و لذا راحت ترین راه تمرکز بر مناطق مرکزی روسیه با هدف تحت الشعاع قرار دادن این مسابقات است. بنابراین ناامن کردن فضای جامعه روسیه پیش از این مسابقات و در آسنانه سال نو میلادی مورد توجه جدی تروریست ها بوده و احتمال تداوم آن نیز وجود دارد.برخی منابع امنیتی روس معتقدند افراط گرایان وهابی قبل از انجام اقدامات خود در این شهر بر حسب سنتی دیرینه ابتدا امکانات لجستیک و پشتیبانی خود را در ولگوگراد مستقر و سپس با اتکای به آن اقدام به وحشت آفزینی کرده اند و لذا آن طور که پیداست برنامه ریزی های آنها از چندین ماه قبل در این شهر شروع و به حملات انتحاری اخیر منتهی شده است. در عین حال پشتیبانی طولانی مدت و هزینه های مالی این گونه حوادث از عهده گروه های کوچک تروریستی خارج و لازمه آن حمایت های هدفمند کشورها و سرویسهای اطلاعاتی خارجی است.سابقه دو جنگ قبلی چچن نیز نشان می دهد حمایت های گسترده از حملات تروریستی در روسیه ریشه های خارجی دارد و عمدتا عربستان سعودی و قطر پشت پرده این تحرکات هستند. اتفاقات ولگوگراد نیز بلافاصله باعث توجه رسانه های روسی به این دو کشور شده است. حتی برخی از منابع روسی معتقدند مسکو در قبال برخی اقدامات وحشیانه و دور از نزاکت کشورهای پادشاهی جنوب خلیج فارس مرتکب اشتباهاتی شده است. به عنوان مثال برخی رسانه ها این خبر غیر رسمی را دامن زده اند که بندر بن سلطان رئیس اطلاعات نظامی عربستان سعودی در سفر نخست خود به مسکو به پوتین رئیس جمهور روسیه متذکر شده که تروریست های قفقاز شمالی تحت کنترل عربستان هستند و روسیه با دادن امتیاز به ریاض در قضیه سوریه ، مسابقات المپیک سوچی را در امنیت کامل برگزار خواهد کرد. سوای آنکه این سخنان چه اندازه منطبق با واقعیت هستند باید گفت اکنون ریاض و دوحه در نگاه اغلب روس ها به عنوان حامیان اصلی حوادث تروریستی کشورشان مستحق مجازات هستند و معتقدند این کشورها باید طعم میوه ناامنی که در روسیه پراکنده اند را در سرزمینهای خود بچشند. به عنوان مثال سعید غفوراف مدیر علمی موسسه مطالعات شرقی و آفزیقائی مسکو می گوید: "پادشاهی های جنوب خلیج فارس فقط زبان زور متوجه می شوند و مذاکره با آنها غیرممکن است. این کشورها رفتار منعطفانه روسیه را از سر ضعف دانسته و بودجه خود برای اقدامات زیرزمینی در بخشهای مسلمان نشین روسیه را افزایش می دهند."در خصوص ارتباط تحولات سوریه با ناامنی ها در مناطق قفقاز شمالی همان طور که منابع خبری نیز اعلام کرده اند بیش از ۴۰۰ نفر از تروریست های قفقازی که ملیت روسی دارند هم اینک در سوریه می جنگند و دور از تصور نیست بین حوادث تروریستی اخیر و جنگجویان مذکور ارتباط وجود داشته باشد. از سوی دیگر عربستان سعودی که از این تروریست ها حمایت همه جانبه به عمل می آورد در کنار رژیم صهیونیستی به شدت مخالف تلاش های مسکو در سوریه است و سازمان جاسوسی موساد مظنون به همکاری اطلاعاتی با تروریست ها در راستای کاهش تمرکز دیپلماسی کرملین بر موضوع سوریه و ناکام گذاردن تلاش های مسکو در این مسیر است. همچنان که در قراردادی نانوشته تروریست های وهابی در سوریه در دو سال گذشته حتی یک گلوله نیز به خاک فلسطین اشغالی شلیک نکرده اند که حاکی از همکاری های گسترده آنهاست.عده ای نیز بر این باورند واشنگتن از گذشته خواهان تجزیه روسیه بوده و به شدت از حرکات جدائی طلبانه چچنی ها طرفداری کرده و لذا سازمان سیای امریکا در مرتبه بعدی اتهام قرار دارد. البته گفته می شود مقامات امریکائی بعد از حادثه بوستون که از سوی دو برادر چچنی الاصل رقم خورد استراتژی خود را در خصوص جدائی طلبان قفقازی تغییر داده اند ولی زنجیره ای از تقابل بین کاخ سفید و کاخ کرملین خصوصا در طول یک سال اخیر که دو نمونه برجسته آن تحولات اوکراین و ماجرای اسنودن است نشان می دهد عدم اعتماد بین واشنگتن و مسکو همچنان در درجه بالائی قرار دارد.به نظر می رسد مسکو مبارزه خود با پدیده شوم تروریسم را در دو محور عمده پیگیری خواهد کرد. در محور داخلی همچنان که مشخص است حکومت روسیه کنترل های امنیتی خود را شدت خواهد بخشید و قوانین سخت گیرانه تری وضع خواهد کرد. اما با در نظر داشتن اینکه حتی در مناطق ملتهبی مانند داغستان تعداد افراط گرایان وهابی بیش از یک درصد جمعیت را تشکیل نمی دهند لذا افزایش کنترل های امنیتی و به تقابل کشیده شدن حکومت و مسلمانان این کشور یکی از اهداف عمده تروریست ها و حامیان خارجی آنهاست تا بتوانند از مردم مسلمان روسیه در راستای اهداف خود استفاده نمایند لذا حکومت روسیه در اتخاذ شیوه های مبارزه با تروریسم نباید خود در مسیر افراط قرار گیرد.در محور خارجی نیز ، بدون تردید روسیه کنونی با روسیه دهه ۹۰ و اوایل ۲۰۰۰ میلادی از جهت توان مالی ، قدرت نظامی ، انسجام داخلی و اعتبار بین المللی کاملا متمایز است و هدایت کنندگان تروریسم اگر بخواهند همچنان که در دو جنگ چچن از تروریست ها حمایت می کردند در شرایط فعلی نیز همان گونه اقدام نمایند با واکنش قاطعانه مسکو روبه رو خواهند شد. امروزه در رسانه های روسیه بسیار عیان تر از سابق از لزوم برخورد با حامیان خارجی تروریسم سخن رانده می شود و ابعاد دخالت های آنها بیش از گذشته شناسائی شده است و حتی به راحتی از عربستان سعودی و قطر نام برده می شود و لذا دور از تصور نخواهد بود که ابعاد جدیدی از مبارزه روسیه با پدیده تروریسم و مقابله با حامیان خارجی آنها شکل بگیرد که با گذشته متفاوت است.نویسنده: سیدعبدالرضا موسوی بفروئی، عضو شورای نویسندگان ایراس؛-انتهای متن/ |  |
↧
حملات تروریستی ولگوگراد و عوامل پشت پرده تروریسم در روسیه
↧