ايراس؛ نهمین کنفرانس بزرگ خبری "ولاديمير پوتین" رئیس جمهور روسیه در روزهای پایانی دسامبر ۲۰۱۳ با حضور ۱۳۲۶ نفر از خبرنگاران داخلی و خارجی در مدت زمان نسبتا طولانی (چهار ساعت و نیم) برگزار گردید. در کنفرانس اخیر همانند سال گذشته جدیدترین مسائل در عرصههای سیاست داخلی و خارجی روسیه مورد توجه خبرنگاران قرار گرفت. سوالات حول محور تحولات اوکراین، توافقات ایران و غرب، مناقشه سوریه، ادوارد اسنودن، عفو زندانیان سیاسی در روسیه، بحث کاهش رشد اقتصادی این کشور و فعالیتهای "مدودف" نخست وزیر و هیات وزیران روسیه و سایر مسائل در اين كنفرانس مطرح شد که پاسخ رئیس جمهور روسیه در مورد مهمترین آنها را مرور میکنیم. خوشحالی پوتین از موفقیت ایران در ژنو رئیس جمهور روسیه که توافقنامه ۱+۵ با ایران در ژنو را یکی از کامیابیهای بزرگ خود میداند و معتقد است روسیه باید به خاطر این پیروزی بر خود ببالد در این کنفرانس مطبوعاتی تاکید کرد کشورش با تاکید بر اصول بنیادین حقوق بینالملل و با مشارکت سایر شرکای خود توانست در حل موضوع هستهای ایران نقش داشته باشد. وی با اشاره تلویحی به طرح گام به گام روسیه اظهار داشت: "اگر منطقی باشیم باید گفت اساس این تصمیم همان طرح روسی بود." پوتین در پاسخ به سوال خبرنگار پرس تی وی در مورد تحریمهای اخیر امریکا علیه شرکتهای ایرانی بعد از توافقات ژنو گفت: "ایران برای ما یکی از شرکای دارای اولویت در منطقه است و ما قصد داریم روابط با ایران را در تمام جهات توسعه دهیم و این انتخاب اصولی روسیه است. از یاد نبریم دولت امریکا زیر فشار نیروهای مختلف نخبگان امریکايی میباشد و از جمله تحت فشار بخش ملموس کنگره است که به نوبه خود به سوی موضع اسرائیل جهت گیری میکنند. در مورد تحريمها من اطمینان دارم این تصمیم بازدهی منفی دارد و از دیدگاه نیل به توافق نهایی عاقبت خوبی پیش روی آن نیست." پوتین مجددا موضع اصولی کشورش در خصوص ایران را مورد تاکید قرار داد و گفت: "برای ملت ایران امکان توسعه فن آوریهای پیشرفته و از جمله در حوزه فناوریهای اتمی دارای ماهیت مسالمت آمیز باید تایید و جامعه جهانی حق ندارد درخواست اعمال محدودیت تبعیض آمیز نسبت به این کشور داشته باشد." پوتین ضمن اشاره به دعوتنامه "حسن روحانی" رئیس جمهور کشورمان برای دیدار از تهران، قصد خود برای انجام این سفر را اعلام کرد. بدیهی است در صورت تحقق این سفر، پس از ۷۰ سال ولادیمیر پوتین اولین رئیس جمهور روسیه میباشد که به صورت دوجانبه از تهران بازدید کرده است. رئیس جمهور روسیه در پاسخ به سوال یکی از خبرنگارانی که پرسید آیا وقت آن نرسیده که روسیه با ایران قرارداد بزرگی مانند قرارداد مسکو با هند و پکن منعقد کند گفت: "البته باید در مورد محتوای آن فکر کرد و در مجموع ما نسبت به این فعالیت مشترک موضع خیلی مثبتی داریم."موضعگیری در خصوص اوکراین اولین سوال از رئیسجمهور روسیه مربوط به داغترین موضوع سیاست خارجی چند ماه گذشته روسیه یعنی اوکراین بود. وی فضای منفی ایجاد شده در بخشی از جامعه اوکراین راجع به کشورش را ناشی از بی اطلاعی از پیشنهادات مسکو و بروکسل دانست و تاکید کرد باید به اسناد همگرايی اروپايی، اوکراین توجه کرد که در آن به باز شدن بازارها، عدم پرداخت کمکهای مالی، اجرای موازین تجاری و فنی اروپايی پرداخته شده که در مقابل صنایع اوکراین تعطیل و بخش کشاورزی نیز رشد نمیکند. با در نظر گرفتن ملاقات روز ۱۷ دسامبر سال جاری میلادی روسای جمهور اوکراین و روسیه و انعقاد ۱۴ قراردادی که مهمترین آنها اعطای کمکهای مالی روسیه به اوکراین و کاهش قیمت گاز صادراتی روسیه به این کشور بود، پوتین یادآوری کرد کشورش نمیتواند شاهد اوضاع اقتصادی بغرنج اوکراین باشد در حالی که نسبت به آن ادعای برادری دارد و به همین دلیل در لحظه حساس از منافع مردم این کشور حمایت نموده است. پوتين در خصوص امکان اعزام نيروهاي روس به شبه جزیره کريمه که اخیرا در رسانه های روسیه در مورد آن مطالبی منتشر شده گفت: "اين امر به هيچ وجه به معني قصد تکان دادن شمشير و اعزام نيرو به جايي نيست. اين مهمات مطلق ميباشد. چنين چيزي نيست و نميتواند در کار باشد." وي گفت: "اوضاع کنوني کريمه با اوضاع اوستياي جنوبي – وقتي روسيه ناچار شد براي متوقف کردن تجاوز گرجستان در آن دخالت کند – هيچ وجه مشترکي ندارد." استقرار سیستمهای موشکی اسکندر در کالینینگراد پوتین در مورد استقرار موشکهای اسکندر در استان کالینینگراد روسیه در پاسخ به استقرار پدافند ضد موشکی آمریکا در اروپا پاسخ داد: "اولاً ما هنوز تصميمي نگرفتهايم، لازم نيست از کسي دفاع کرد. فقط لازم نيست کسي را به اقدام متقابل تحريک کنند." رئیس جمهور روسیه که حساسیت ویژهای نسبت به استقرار پدافند موشکی آمریکا دارد در ادامه اظهار داشت: "تسليحات اتمي تاکتيکي آمريکا در اروپا است و کسي از اروپاييها آن را کنترل نميکند. ما به کرات گفتهايم اين سيستم تهديدي براي ما و توان اتمي ما ايجاد ميکند. ما در هر حال بايد به اين موضوع واکنش نشان ميداديم." جانشین پوتین کیست؟ رئیس جمهور روسیه در پاسخ به این سوال که جانشین وی در آینده کیست گفت افراد مجرب و سیاستمداران بسیاری هستند که میتوانند در آینده رهبری روسیه را بر عهده بگیرند. وی از "زیوگانوف" رهبر حزب کمونیست، "زیرینوفسکی" رهبر حزب لیبرال دموکرات، "میرونوف" رهبر حزب روسیه عادل و "دیمیتری مدودف" نخست وزیر روسیه نام برد. در خصوص پاسخ رئیس جمهور روسیه به این سوال برخی از رسانهها از اینکه پوتین، نخست وزیر روسیه را در ردیف چهارم قرار داده برداشتها و تحلیلهای مختلفی بیان کردند و حتی تعدادی از آنها روابط این دو نفر را بر این اساس نامطلوب جلوه دادند. ادوار اسنودن "اسنودن" کارمند سابق و فراری اطلاعات آمریکا که در مسکو جا خوش کرده یک ابزار کارآمد برای روسهاست که با آن روح دولتمردان امریکایی را هر روز میخراشند. از همین جهت است که پوتین در کنفرانس اخیر اعلام نمود این شخص برای وی جالب توجه است و به پاس او خیلی از امور در اذهان میلیونها نفر و از جمله شخصیتهای بزرگ سیاسی اندکی تکان خورد. اینکه ادوارد اسنودن با انبوهی از اطلاعات ضد امریکایی در کشوری مخالف سياستهاي واشنگتن پناهنده شده این سوال را به ذهن متبادر میکند که آیا وی با آژانس اطلاعاتی روسیه همکاری میکند یا خیر. در این خصوص هم پوتین اظهار داشت سرويسهاي ويژه روسيه هرگز از اسنودن سوال نکرده و البته در مورد فعاليت سرويس امریکا در روسيه پرسش نکردهاند پوتین تاکید کرد: "من گفتهام و بار ديگر به زبان تقريباً تخصصي ميگويم؛ از لحاظ عملياتي ما با وي کار نميکنيم، هرگز کار نکردهايم و با سوالهاي مختلف در مورد روند فعاليت بخش روسي سرويسي که او در آن کار کرده به يقه او نميچسبيم." حمایت از دولت مدودف رئیس جمهور روسیه با بیان ارقام و آماری و با اشاره به اینکه سالجاری سالی بغرنج برای اقتصاد جهانی بود در مجموع کار دولت این کشور را رضایت بخش تلقی کرد. وی گفت اقتصاد روسیه در این شرایط موفق شده در وضعیت افت و رکود اقتصاد اروپا سطح بالای خود را حفظ کند و به شکل حرفهای فعالیت کند. مصاحبه پوتین و حمایت وی از دولت روسیه از این جهت که بر شایعه برکناری دولت مدودف که برخی رسانهها به آن دامن میزدند خط بطلان کشید، میتواند حایز اهمیت باشد. تصمیم پوتین برای عفو برخی زندانیان چند روز قبل بخش مطبوعاتي کرملين اعلام کرد ولاديمير پوتين رئيس جمهور روسيه پيشنويس مصوبه "اعلام عفو در رابطه با بيستمين سالگرد تصويب قانون اساسي" و "مقررات به کار گرفتن مصوبه دوماي دولتي در مورد اعلام عفو" را براي بررسي به دوماي دولتي فرستاده است. سرانجام پوتین در کنفرانس مطبوعاتی خود عفو دو نفر از گروه دخترانی که با رفتار خود به مذهب ارتدوکس و حکومت روسیه و شان زن توهین کرده بودند، همچنین عفو اعضای گروه صلح سبز که متهم به حمله به سکوی نفتی روسیه در قطب شمال هستند، را اعلام کرد. اما جالبترین مورد عفو مربوط به "میخائیل خودوركفسکی" رئیس سابق کمپانی یوکاس است که پوتین بعد از کنفرانس مطبوعاتی خود از تصمیمش در این مورد سخن گفت. خودوركفسکی بیش از ۱۰ سال در زندان به سر برده است و پوتین آزادی وی را به دلایل انسان دوستانه دانست. خبر عفو این مخالف پوتین موجی از تحلیلهای رسانههای غربی را به دنبال داشت که غالبا از این اقدام پوتین حمایت میکردند. نتیجهگیری پوتین با برگزاری کنفرانسهای خبری چند ساعته در سه دوره ریاستجمهوری خود سعی کرده از حکومتش چهرهای کاملا پاسخگو ارائه و این پیام را به دنیا مخابره نماید که در روسیه بر خلاف تبلیغات غربی، آزادی رسانهای مطلوبی وجود دارد. منتقدین این ایراد را وارد میدانند که در نشست اخیر سوالات خبرنگاران به صورت گزینشی پرسیده شده است. به عنوان مثال "گلب پاولوفسکی" رئیس بنیاد سیاست مؤثر معتقد است خبرنگاران در کنفرانس خبری فقط به نفع پوتین بازی کردند که این امر بیسابقه بود. به نظر میرسد چنین انتقادهایی با حضور انبوه خبرنگاران از طیفهای مختلف عملا قابل اعتنا نیست و البته اغراض خاصی را دنبال میکند. از سوی دیگر با توجه به در پیش بودن بازیهای زمستانی المپیک سوچی، اعلام عفو تعداد زیادی از زندانیان در روسیه که پوتین در کنفرانس مطبوعاتی خود نیز بدان اشاره کرد از سوی بسیاری از کارشناسان اقدامی در راستای کاهش تنش حقوق بشری با غرب تلقی میشود. البته برخی اعتقاد دارند بعد از حوادث میدان "بولتنایا" حکومت روسیه شروع به وضع قوانین مختلفی کرد که اپوزیسیون را محدود نموده و عفو زندانیان از سوی حکومت مانوری برای نشان دادن تسلط بر اوضاع است و کرملین با تثبیت اوضاع نیازی به سختگیری بیشتر در قبال مخالفان ندارد. در مجموع کنفرانس سال جاری پوتین در مقایسه با قبل، این تفاوت را دارد که روسیه در جبهههای مختلف سیاست خارجی در مقابل غرب موفقیتهای خوبی را نصیب خود کرده که منجر به اعتماد به نفس بالای دولتمردان این کشور شده است. میتوان گفت چنین اعتماد به نفسی در طول۲۲ سال از زمان فروپاشی شوری سابق بینظیر بوده و پوتین در مقابل مردم خود شرمنده نیست. نویسنده: سیدعبدالرضا موسوی بفروئی، كارشناس مسائل روسيهانتهاي متن/